((فرەڤاشیێ چەنکدار))* د چیڤانۆکا پشتا سکری / تەحسین ناڤشکی

بۆ ھەردو ھەڤالێن خوەشتڤی ئاشتیێ گەرماڤی و جەھزەرێ مەمانی دیاریە

لدووڤ وی ژڤانێ ھەوە دەستنیشانکری، تو و ((سۆرۆیێ)) ترومبێلێ دھاژۆت دبن دەھمنێن ((شکەڤتا چارستوون)) دەرکەڤتن و گەھشتن د ھەمبێزا سوولاڤا گەلی دە و تە دیت فریشتەیەک ((زەردەشتی)) ب ناڤێ ((فرەڤاشیێ چەنکدار))، د ناڤ کەزیێن سوولاڤێ دە، ل پشت ملێ چەپێ یێ ((مۆرۆی)) ل بەندەمانێنە! بەریا سلاڤێ، ((مۆرۆ)) ل بەر چاڤێن تە وندا بوو، تە نەزانی ئەو چاوا ل گەل ھەوە سواربوو؟!
***
د ھەمبێزا پاییزەک لێڤشین دە، ((فرەڤاشیێ چەنکدار)) د خۆدیکا کێلەکا ترۆمبێلێ دە، دەستێن خوە ب دەپێ رێھدینا رەش دە ھینان و چەنگێن رەنگین ڤێکڕە ھینان و نەھێلا ب خێرھاتنا ھەڤالێ سواربووی بکی و ب دەنگەکی تە نەبھیزتی د بەڕە پەیڤی:
-((شینۆ)) ئەز دگەل تەمە، خوە شاش نەکە! ئەز نوونەرێ ((ئاھۆرەمەزدای))مە، تەڤ پیڤەرێن قانوون و گیانێن گەردۆنێ دپارێزم، ((زەردەشتی)) ژ پەرسگەھا ((چارستوون)) ئەز ھنارتمھە. ئەڤ ٢٥ بھارن،‌ جەنابێ وی خوێ دخۆە و ئاڤێ ب سەردە ناکە! ژ بەر کو ئەو وەسا دبینە، ئەزماندرێژیا کەسانێن مینا ھەوە، دبە رۆناھیەکێ ل داویا تۆنێلێ ھەلبکن و گیانێ قانوونا گەردۆنێ بڤەژینن و چادرا مرۆڤدۆستیێ ل سینۆرێن پاوانکرین بپەڕینن.
-تێنە گەھژتم! تو چ دبێژی؟!
دەنگێ تە د ناڤ ئاخاڤتنا گەرما (((مۆرۆی)) و((سۆرۆی)) دە وندابوو، بەرسڤا وی دا سەر ئاخاڤتنا وان:
-((شینۆ)) تو ب پیرۆزیێن خوە کی، ئەڤ ئاخاڤتنە تو دبێژی؟! تو ژی دزانی، لێ بنێڕە، خوەدیێن سۆزوپەیمانێن بەر کۆچکێ خالەتێ و نووریێن نانی دکرن پاریەک، پیرۆزیا پشتا ڤی سکری ب کۆد و پاسوێردێن دز و مەغلاجیان کرە ستێرا ب دوولک! قەی ئەڤ پەیاما ڤان بوو ژ خالەتێ ڕە؟! ھەکە بازاڕ ھەر ئەڤ بازاڕەیە، ما چو جودایی لناڤبەرا ((ئەھریمەنێ ئاری)) و ((خەمبابایێ سۆمەری)) ھەیە؟! ھوون ژی دزانن، ڤان خوە ژبیرکرییان ئاخا پیرۆز پیس کر! پشتی دگەھن سزایێن گەل، دڤێت ھوون کەلەخێن وان ببن گوپیتکا ((ھەلگۆردی و گارەی))، بلا تەیروتەوال گۆشتێ وانێ گەنی بخۆن، دا کو ڤێ ئاخا پیرۆز بھتر نەھەڕمینن!
د وێ گاڤێ دە، تە ژی نەزانی، تە چاوا کۆنترۆل لسەر دەنگێ خوە نەکر و دەنگێ تە بلند بوو:
-ئاھا تو دھەوارا مە ھاتی؟!
ھەژاندنا ملێ تە ژ لایێ ((مۆرۆی))ڤە، بەرێ تە ژ خۆدیکا ترومبێلێ زڤڕاند و بەری بھتر باخڤی، ((مۆرۆیێ)) دێمێ وی مەندەھوشیێ گرتی گۆت تە:
-برێ ئەڤ تو ژ بەر دئاخڤی؟!
پشتی ئاڤڕیەک لەزگین، تە ل خۆدیکێ مەیزە کر، ترومبێلەک رەش ژ جۆرێ ((ھەمەر)) شوونا دێمێ فرشەتەیێ ((فرەڤاشیێ چەنکدار))، شێلی کریە وتە دبن لێڤلێڤکانڤە گۆت:
-نانا پچەک سوحبەت شێلی بوو!
((سۆرۆی)) گێڕێ ترومبێلا تۆیۆتا گوھەڕت و بەریا ((مۆرۆی)) گۆت:
-سەیدا، سوحبەتا چ شێلی بوو؟!
تە پچەکێ ل چاڤێن وانێن تژی پسیار تەماشە کر و بەرسڤاند:
-چوننە مامۆ، وەحیێ ل پشتا سکری ژی خوە نیشا من دا! ھھھھھھە ژبیر کن. کوردستان ھەمی من گرتی و ژ بیر کرنە!
ئێدی کەنیا ھەردو ھەڤالان کەنیا تە سەرگونکر و برجێن بەلەک و دمدمێن چەرخێ ٢١ بالا تە بھتر کشاند و ب دەھان فرەشتە ب چەنگێن خوە یێن سپی ل ھنداڤ وارێ ((زەردەشتی)) دفڕین و نفرین لێ دباراندن و تە ب تڕانەڤە د دۆماند:
-ئەرێ برایێ ((مۆرۆ))، ما ((خانێ لەپزێڕین)) ھاتییە ڤێرە کەلھەک دن ئاڤا بکە؟!
-تێنەگەھژتم! ئائا… تێگەھژتم! برا ((خانێ لەپزێرین)) خودان دۆز بوو، بۆ خوە فێلەک ل شاھێ سەفەوی کر و تەمەت دڤێلا چەرمێ گایی، لدووڤ نەخشەیەک نوو، وەک دەزی کەلھا ناڤدارا کوردینێ ئاڤا کر، لێ ئەڤ بچمێن کۆپیکرین، رۆژا نیڤرۆ،‌ یێ خیانەتێ ل خوە و مللەتێ خوە دکن، ھێشتا ئەمێ ب سەرێن کەلەمانڤە، کەلھێن تنێ مە د چیرۆک و چیڤانۆکان دا بھیزتین ژ شاھپەڕێن ئەسمانان دەربازکرنە!
پشتی چاڤچەرینەک بەردەوام، تە ب دەنگەک ھێدی دۆماند:
-باشە کەکۆ، ئەو دمدما ھەی ب تەنشتا عەڤریڤە یا کێ یە؟
بەریا ((مۆرۆ)) بەرسڤ بدە، ((سۆرۆی)) ب کەنیڤە گۆت:
-راوەستێ، ئەزێ بەرسڤا ((شینۆی)) بدم. برا تە دڤێ وی ماری ب دەستێن مە بدی کوشتن؟!
تە ھەر زوو بەرسڤاند:
-نە کەکۆ، بلا ب دەستێن من بە!
پشتی پیلە کەنیەک ب زووری ئانی، ((مۆرۆی)) ب ھووری ل چاڤێن تە یێن پڕی پسیار تەماشە کر و بەرسڤا دای:
-کەکۆ، ئەو قەسرا ((عەلیکێ بەتێ)) یە!
تو ھندەک ڤەمای و پاشی تە دەنگێ خوە ئازاد کر:
-((عەلیکێ بەتێ)) مێرەک چاک بوو،
لێ مێرخاسیا وی ھەمی
ب ستەوبەرەستێن
نیاندرتالان ژێچوو
داستانا وی،
نھا بوویە ھەبوو نەبوو،
مە پێشمەرگەیەک دلشێر ھەبوو،
ناڤێ وی ((عەلیکێ بەتێ)) بوو!
شەڤورۆژ ل ھەڤ ماردکرن،
ئەفسانا روستەمێ زالێ
دبن کەفشانڤە د جزبە دچوو!
((سۆرۆی)) ب کەنیڤە:
-بێژێ.. بێژێ، ئوو ئەوا ژۆردا ل کەلا شەدایێ تەماشە دکە یا کێ یە؟!
-ئەو یا ((بشارێ چەتۆ))یە!
-خۆزیکێن ((عەمێ گۆزێ)) و ((فەلیتێ قوتۆی))!
-ئەز ژی وە ‌دبێژم! ھەکە ئەو شەھید نەببابن، نھا فرشکێ وان ژی مرار ببوو!
-ئوو ئەوا ب لێڤا یا ((بشارێ چەتۆی)) یا کێ یە؟
-ئەو ئەو، ئاھا ئەو یا ((کەڕۆیێ)) برایێ ((کۆلکێ سلێمانە))‌!
-وەی وەی، پا ((کەڕۆ)) یێ تەنایە! ھھھھھھە! بەس دیارە ئەوێ باشە ئەوێ لەغەر و چو پێ چێنەبە.
دەنگێ ھەردو ھەڤالان تێکەلبوو، پاشی ئاخاڤتن ژ ((سۆرۆی)) رە ما:
-ھەکە مە ژی ئەو رێباز گرتبا دبە ئەم ببان گۆڕنەباش و ھەستیکێن شەھیدان ژی ژ گۆڕێن وان دەرخستبان و مە قەسروقوسوورێن ئافریتان لسەر ئاڤا کربان!
پاشی تە ھند گوھداریا وی نەکر ھندی تە دڤیا بھتر ب ناڤڤە بچی:
-ئوو برایێ خوەشدڤی. ئەو کەلھا ل پشتا ھەمیا مینا قەسرا ((باخسمێ)) سپی دکە یا کێ یە؟!
من ب گوھەکی بھیزت کو وی باسێ ((حەمێ مووسێ)) کر، لێ روودانێن چیرۆکا چۆنا خوەدیێ وەحیا داویێ، دگەل ((جبریلێ)) دگەل خوە بریە کەشتا ھەفت ئەسمانان، ھزرا من داگیر کر، دەمێ ھەر تم دگۆتێ: ((ئوو برایێ جبرائیل ئەڤ کییە))‌؟! ((سۆرۆی)) و ((مۆرۆی)) ژی ب وی گیانی چیڤانۆکا پشتا سکری وەھا ژ من ڕە ددا ناسین!
***
تو ھێشتا د خۆدیکێ دە، دگەل (فرەڤاشیێ چەنکدار)، دئاخڤتی، دەمێ ((سۆرۆی)) دنگێ خوە د خۆپانا گرک و چەپێن (پشتگری) دە بلندکری و بالا تە کشاندی:
-بەریا ٣٠ سالان، ئھا باڤێ من ل پشتا کەڤرکێ ھەی پەیکەرێ وی ژ بیر کری بریندار بوو! ب وێ برینێڤە لسەر بی کەیسیێ ناسنامەیا بەرخودانێ نووژەندکر و ناڤ د خودد‌ا، ھەتا دژمن د کەڤرێ ((قەشەفڕێ)) دە ھاڤێژتی! پاشی ھەڤالێن وی ل پشتا ھێسترەکێ کر… مخابن، بەری بگەھینن دانگێن (کۆماتەی) گیانێ وی گەھژتە گیانێ ھزاران سەر بلندێن ب نرخترین تشت ل جەم مرۆڤی گۆری ڤێ ئاخێ کری و ئەم بڕەک زارۆکان بێ سەمیان ھێلان!
تە دەستوور ژ (فرەڤاشیێ چەنکدار) خوەزت و ئاخاڤتن ژ خوە ڕە ھێلا:
-باش بوو، وی ناڤەک بۆ خوە ھێلا، ھەکە نۆکە ئەو ژی دا بت ژ وان تۆڤێن (فرەڤاشیێ چەنکدار) و ھەموو فرەشتەیان نفرین لێ کرین!
((مۆرۆی)) ب کەنیڤە:
-یاھۆ، ما تو کێ دبینی دەلیڤە ژێرە ھەلکەڤتی و خوە دسەر ڕە ھاڤێژتی؟!
تە ب ئیماژەیا خوەھرکرنا سەری و لێڤان گومان ئێخستە مژارێ… بەریا تو ل نوونەرێ زەردەشتی بزڤڕی، ((سۆرۆی)) ب باوەری ب خوە بوونەک مەزن گۆت:
– ھوون دزانن رەحمەتی باڤێ من، ھندی حەژ ڤێ ئاخێ دکر یێ نەساخ بوو؟!
تە ب دەنگەک قەبە بەرسڤا وی دا:
-دوور نەبینە، گەلەک ژ وی بھتر حەزژێکەر و مریدێن ڤان چۆل و چیا بوون، تو باش دبینی، نھا بووینە مریدێن قرێژا دیستان و پەرسڤانێن قەپقەپکێن لاشفرۆشان، مینا جھوویێ مفلس بووی بەرپەرێن خەباتا کەڤن دکەن مەر‌تالێن گەندەلیا خوە لپەی سیستەمێ ((گا دکە و گا دخوە))‌ حەلال دکن.
((سۆرۆی)) دەستێ خوە ل ستێرنی دا و دەنگێ وی ھنەک بلند بوو:
-گرنگ نھا باڤێ من دیرۆکەک پاقژ ژ خوە ڕە ھێلا. ئاڕیشە من ژی دڤێ ل شۆپا وی بچم، لێ ئەز باوەر دکم، بۆ من وەھا ناچت سەری، چونکی سێڤەک رزی، ب بۆرینا دەم کێمەک ساخلەم ژی مایی درزینە. مامۆستە ((شینۆ))، تو حساب کە فەرماندەیێ من، نھا ل سینگێ شەڕێ دژی تیرۆرستان، سۆراسۆرا من ب گەندەلیێ ڤە دکە، ئەز ناخۆم و ھەموو دژاتیا من دکن! وەی ھاوار ڤان شاخ ل من ھینان!
(فرەڤاشیێ چەنکدار)، پشتی کەنیەک چێکری، سەرێ خوە د پەنجەرەیێ دەرێخست و گۆت:
-ئوو ھەوە دەولەت و ئالا ژی دڤێن؟!
*****
سەرێ تورمبێلا ((سۆرۆی)) د کێلەکا (بۆتیا) کرە دەر و دەنگێ ((مۆرۆی)) بلند بوو! بیرەوەرییێن خەریبیێن زۆمێ و ئەنفالێن شەرمزار ھەستێن وی پاوانکرن و ئیماژە مینا سەرکێشەک لەشکری دا نەمریا رزدە و زنارێن ھنداڤ گوندی و چیرۆکا قەبینا باڤێ خوە د داستانەکا ژ بیرکری دە، دگەل زڕینا چەتەیان، ب ھووری ژ مەڕە ڤەدگێرا!
د بەر ئاخاڤتنا وی ڕە، ((فرەڤاشیێ چەنکدار)) لسەر شاپەڕێن ((سیمەرخا میرزای))، ئیماژە دا قەسر و ڤللەیێن، نەخشەیێ سینۆرێن سەرێن کۆپ و گرێن پشتا سکری، مینا دەوسێن ھەسپێن لەشکرێن ((ئەسکەندەری و داریۆشی)) ل پشتا خازری لێ کرین و گۆتە تە:
-((شینۆ)) بێژە وی خۆرتی، ئەڤ دمدمێن دن یێن کێنە؟!
ڤێ جارێ تە داخوازیا وی ھنەک گیرۆکر، ھەتا ئاخاڤتنا وی ب داوی ھاتی.. پاشی تە ب دەنگەک کەنیێ زیندانکری گۆت:
-برایێ ((مۆرۆ)) ئوو ئەڤ ڤێلایا ببێدەنگیێ داگیر کری یا کێ یە؟!
((مۆرۆی)) چاڤێن پەلێن ئاگری ژێ دپەشن نقاندن و دەستێ خوە دا ئەنیا خوناڤەک ھوور گرتی:
-ئەو.. ئەو، ئەو، ئا.. ئەو کەلھا گەرمپیڤییە!
-گەرماڤا یان گەرمپیڤی؟
ئاوڕیەک ئاگر ژێ دپەشە د تە وەرکر و بەرسڤا دای:
-((شیۆ))، زێدەتر من نەئاخڤینە!
تە ب کەنیڤە دۆماند:
-ئانکو خوە ل ڤی چۆلی ژی تو جسارەت ناکی دلێ خوە ڤلابکی؟! ھھھھھھھە.. پیرۆزە رۆژھەلاتا ناڤین!
((مۆرۆی)) دەستێ خوە ل کۆشنێ دا و جرفەک بەردا ((سۆرۆی)) و دەنگێ وی دژوار بوو:
-ژمنڤە تو دگەل من نەبووی، دەمێ من داستانا باڤێ خوە ل کوپ و زنارێن ((بۆتیا)) ڤەدگێرا، ھندی تو دگەل بەرفرەھییا کەلھێن دمدم و برجێن بەلەک و تە دگۆت: ((خوەزکا من ژی ئێک وەھا ھەبا))؟! ھھھھھھھھھھھھھە
تە کەنیەک ب زۆری ئانی تێکەلی کەنیا وی کر و گۆت:
-من ھزرێن خوە ل ناڤبەرا ھەردوویان پارڤە کربوون.
-وێ سوحبەتێ نھا ژبیر بکە. ئوو تو؟
-ئەز چ؟
-چ راست چ درەو، من و((سۆرۆی)) سەرھاتیێن باڤێن خوە ڤەگێڕان، تو ژی ژ کەرەما خوە بۆ مە باسێ دیرۆکا باڤێ خوە بکە.
تو ھنکەک ڤەمای و تە ئاخینکەک کوور بەردا و تە دل دە گۆت: ((خوەزی بابۆ سەھما شکەستنا شۆرشێ، وە ل تە نەکربا کو تو ھینا قەرتەمێر خوە بکوژی!)) پاشی تە دەنگێ خوە دەرەھی کر:
-ئا، بەلێ.. ئەز، ئەز دێ چیرۆکا رەحمەتیێ باڤێ خوە، پاشی د نڤیسینا ژیننامەیا خوە دا ڤەگێڕم. بەس ھوون دکارن پسیارا باڤێ من ژ فریشتەیێن وی و شیر حەلالێن مللەتی بکن.
((سۆرۆی)) و ((مۆرۆ))ی د خۆدیکا ھندردە نێرین ب ھەڤدو گوھەڕتن و تە ژی نێرین دگەل (فرەڤاشیێ چەنکدار)، ل سەر شاھپەرێن سیمەرخێ ب ھەڤگوھەڕتن و گەنگەشەیا ھەوە بیستەکێ راوەستا.
****
درێژبوونا مژاران د سەرێن ھەوە دا، وە ‌ل ھەوە کر کو ھەوە نەزانی ھوون چاوا گەھژتن د ھەمبێزا چیایێ (برجینێ) دە… ژ نشکانڤە رۆناھیێن بەژنێن قوربانێین کێمیابارانێ، ب سەرکێشیا ((فرەڤاشیێ چەنکدار))، ژ گۆڕێن خوە رابوون و درووشمێن دژی چیڤانوۆکا پشتا سکرێ بلند کرن و داخواز ژ ھەوە کر کو دەنگێ وان بگەھینن ((میترای)) دا کو نەھێلت (بورجێن بەلەک) لسەر گۆڕین وان ژی بھێن ئاڤا کرن، چونکە ئەو گەلەک دترسن پشتی پاوانکرنا سەرێن ھەمو گر و بلنداھییان، ئێدی دۆرا گۆڕێن وان ژی بھێت کو ببن سینۆرێن ڤەکرییێن نەخشەیێن مافیایێن ((ب پلەکێ گەھشتین سەرێ ملەکێ)) و ناڤێ قەسروقوسوورێن ((سپیکا برجینێ)) بکەڤت وارێ بێخودان و خەلکەک بێژت خوەزیێن رۆژا گوینێ و باراندنا کێمیابارانێ!


* ئێک ژ فریشتەیێن گرنگێن زەردەشتییە، ئەو و ھەڤالێن خوە ب کارێ دیارکرنا ھێزا خودای و پارازتنا قانوونا ژیانێ رادبن.
١٠-١٠-٢٠١٦ دھۆک